Μαριγούλα Κρητσιώτου

Βιογραφικό

Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Κάρπαθο, σπούδασα Βιβλιοθηκονομία, έκανα πρακτική εξάσκηση για ένα χρόνο στη βιβλιοθήκη του Αμερικανικού Κολεγίου Αθηνών με ταυτόχρονη συμμετοχή σε επιμορφωτικά σεμινάρια από τον Νικόλαο Μαυρή και το Γιώργο Κακούρη, ενώ φοιτούσα στο Ελληνικό Ωδείο Αθηνών (ποίηση – ορθοφωνία).

Αργότερα, στη Γερμανία, με βάση το Grund stufe και τη βιωματική βελτίωση της γερμανικής γλώσσας, παρακολούθησα επιπλέον σεμινάρια πάνω σε θέματα ταξινόμησης-καταλογογράφησης στην Haburger Bibliotikarschoule.

Μετά την επιστροφή μου από τη Γερμανία στο νησί επανασυνδέθηκα με την καθημερινότητά του και όλο το φάσμα του πολιτισμικού γίγνεσθαι, ενώ ξεκίνησα από εκεί την επαγγελματική μου δραστηριότητα σε υπηρεσίες του Υπουργείου Οικονομικών και ταυτόχρονα άρχισα να συμμετέχω ενεργά ως μέλος του Δ.Σ. στον τοπικό πολιτιστικό σύλλογο «Εργασία και Χαρά», με σκοπό την κάλυψη των αναγκών εξοπλισμού του Λαογραφικού Μουσείου του Όθους, εμβαθύνοντας στην ιστορία των αντικειμένων του και στις τέχνες που τα παρήγαγαν.

Η παιδιόθεν βιωματική σχέση μου με το χορό και εν γένει τις παραδόσεις του τόπου μου, αλλά και η θέση της οικογένειάς μου μέσα στις μουσικοχορευτικές διαδικασίες με συνόδευαν κι όταν ήλθα στην Αθήνα και φυσικά με συνοδεύουν μέχρι σήμερα.

Αυτό καθόρισε τη λαογραφική έρευνα για το χορό στην Κάρπαθο, και χαρακτηρίζει τις λεπτές πτυχές των πολιτισμικών και χορευτικών δεδομένων του βιβλίου «Ο χορός στον πολιτισμό της Καρπάθου» που ακολούθησε, ενώ τα πρώτα λαογραφικά κείμενα για το χορό είχαν ήδη δημοσιευτεί στα σχόλια του δίσκου «Κάρπαθος –σκοποί», στον οποίο τραγουδούσα.

Έτσι άρχισε να βαθαίνει η γνώση μου για το χορό και σταδιακά να εκτείνεται σε έρευνες και εργασίες για τη χορευτική παράδοση άλλων, εκτός Καρπάθου, περιοχών, αλλά και για το χορευτικό φαινόμενο γενικότερα, μια πορεία που συνεχίζεται μέχρι σήμερα.

Στην εθνογραφία τέτοιων θεμάτων, καθώς και άλλων λαογραφικών της Καρπάθου με βοήθησαν, εκτός από τα επιπλέον ειδικά διαβάσματα, η συνεχής σύνδεσή μου με χώρους και δράσεις σχετικές με το χορό και παράλληλα η συμμετοχή μου για τρία χρόνια στην ομάδα του Σωτήρη Δημητρίου, όπου το αντικείμενο ήταν η μελέτη, η ανάλυση και η ερμηνεία ανθρωπολογικών κειμένων.

Παράπλευρα μεν, αλλά σημαντικά, το ετήσιο σεμινάριο «Σημειολογία του θεάτρου» με τον Δημήτρη Τσατσούλη στο Αμερικανικό Κολέγιο Αθηνών, με βοηθούσε να αντιλαμβάνομαι το συμβολικό χαρακτήρα του χορού.

Εν μέσω αυτών, η δραστηριότητά μου σε σχέση με τον ελληνικό παραδοσιακό χορό αναφέρεται σε ερευνητικές εργασίες, οι οποίες φθάνουν τον αριθμό σχεδόν όλων των Διεθνών Συνεδρίων του χορού που διοργάνωνε αρχικά η ΔΟΛΤ (Διεθνής Οργάνωση Λαϊκής Τέχνης) και μετέπειτα το Διεθνές Συμβούλιο Χορού CID-UNESCO.

Επίσης, σημαντικός είναι ο αριθμός δημοσιεύσεων σε καρπαθιακές εφημερίδες και περιοδικά για τοπικά λαογραφικά θέματα, καθώς επίσης σε ευρύτερης κυκλοφορίας έντυπα και ειδικότερα στο περιοδικό «Τέχνη και Παράδοση», που εξέδιδε πρώτα η ΔΟΛΤ και αργότερα το CID-UNESCO.

Αρκετές είναι και οι διαλέξεις μου για το χορό (Εθνολογία, Πνευματικό Κέντρο Δήμου Πειραιά, Ιωαννίνων, Πάρου, Πάτρας, Ανωγείων Κρήτης, σε ημερίδα της ΝΕΛΕ Ρόδου, στο Λύκειο Ελληνίδων Αθηνών, στο θέατρο «Δόρα Στράτου», στην ομάδα «Αρχαίας Όρχησης» με υπεύθυνη την Άννα Λάζου, στο τμήμα Ελληνικής Γλώσσας και Πολιτισμού της Βαρσοβίας, στο Κέντρο Ελληνικού Πολιτισμού στο New Jersey) και λίγες παρουσιάσεις βιβλίων και cd (Κάρπαθος, Ρόδος) ή διάφορες ραδιοφωνικές συνεντεύξεις στο πλαίσιο αυτών των δραστηριοτήτων.

Σημαντικός τομέας της δράσης μου στο χορό είναι τα σεμινάρια διδασκαλίας των χορών της Καρπάθου.

Με βάση αυτά ξεκινήσαμε στο θέατρο «Δορα Στράτου» το πρότυπο σεμιναρίων με λαογραφικές πληροφορίες, εισαγωγικές ως προς τον τόπο, το ύφος και τον τρόπο ενσάρκωσής του χορού, ενώ το καταληκτικό γλέντι με ντόπιους συμπλήρωνε την όλη εμπειρία.

Με αυτά τα σεμινάρια οι χοροί της Καρπάθου ταξίδεψαν στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

Ενδεικτικά αναφέρω τα σεμινάρια στο θέατρο «Δόρα Στράτου», στο Λύκειο Ελληνίδων Αθηνών, στις χορευτικές ομάδες των Πανεπιστημίων Αθηνών, Πειραιά, Πάτρας, καθώς επίσης σε διάφορους συλλόγους, που επιθυμούν να τους συμπεριλάβουν στο ρεπερτόριό τους ή σε φορείς που διοργανώνουν τέτοια σεμινάρια με διδασκαλία χορών από διάφορες περιοχές.

Εκτός Ελλάδας, δίδαξα στην Κύπρο, στη Γαλλία, στη Μασσαλία, στο Λουξεμβούργο, στην Αυστρία, στην Ιταλία, στην Αμερική, καθώς επίσης στη Βαρσοβία, στη Μάλαγα, στη Λετονία και στην Τουρκία, στο πλαίσιο των εργαστηρίων που περιέχονταν σε διεθνή συνέδρια χορού που διεξήχθησαν εκεί.

Παρόμοια η, παράλληλη προς το χορό, σχέση μου με τη μουσική της Καρπάθου συνδέεται με συναυλίες που έγιναν στο Μουσείο Λαϊκών Οργάνων, στο Λαογραφικό Μουσείο Αθηνών, στην Αυστρία, στη Γαλλία, στο Λουγκάνο της Ιταλίας στη Γενεύη και στην Αμερική ή να την παρουσιάσω σε ραδιοφωνικά και τηλεοπτικά προγράμματα.

Άλλη δραστηριότητά μου σχετική με το χορό είναι η επί είκοσι πέντε χρόνια ενασχόλησή μου με τον κύκλο των διαλέξεων «Χορός και Πολιτισμός» του θεάτρου «Δόρα Στράτου», η οποία είναι η δεύτερη σε μέγεθος δραστηριότητά του, μετά τις παραστάσεις στο ανοιχτό θέατρο, όπως αναφέρεται στη σχετική ιστοσελίδα.

Επίσης, έχω την ευθύνη των επιμορφωτικών διαλέξεων του 2ου κύκλου της Σχολής του θεάτρου.

Επιπλέον, στο θέατρο «Δόρα Στράτου» είχα αναλάβει για μικρό διάστημα το συντονισμό μιας ερευνητικής ομάδας, ενώ παράλληλα ενίσχυα την προς δημοσίευση ύλη του περιοδικού «Τέχνη και Παράδοση».

Η σχέση μου με το χορό εντοπίζεται και στον «Πανδέκτη του ελληνικού χορού» στον οποίο είμαι μια από τους συμβούλους τεκμηρίωσης

Η αναπόσπαστη με το χορό έρευνά μου για την παραδοσιακή φορεσιά της Καρπάθου, με συνδέει με «πρόγραμμα μελέτης και καταγραφής της παραδοσιακής φορεσιάς» (1995), με επιβλέπουσα την Ιωάννα Παπαντωνίου.

Επιπροσθέτως, ως αντιπρόεδρος της ΔΟΛΤ, κατά το παρελθόν, και ως νυν πρόεδρος στο Τμήμα Αθηνών του Διεθνούς Συμβουλίου Χορού, Athens Section CID-UNESCO, συμβάλλω στην προώθηση του χορού μέσω συνεργασιών με διάφορους εκτός χορού φορείς της πόλης των Αθηνών, το Παν/μιο Αθηνών, το Δήμο Αθηναίων, τη Σχολή ΑΚΤΟ, Πρεσβείες και κοινότητες των εδώ μεταναστών και μουσεία, καθώς και με κέντρα κοινωνικού αποκλεισμού, έχοντας παράλληλα την επιμέλεια των εκδηλώσεων του τμήματος και ειδικά των εκδηλώσεων της Παγκόσμιας Μέρας του Χορού.

Παράλληλη με το χορό κι εξίσου σημαντική είναι η έρευνα και η εθνογραφία λαογραφικών θεμάτων του νησιού μου, που ανακοινώνονται στα αντίστοιχα, τακτικά, διεθνή συνέδρια της Καρπάθου και της Δωδεκανήσου.

Ως επιστέγασμα, είμαι μέλος και συνεργάτης:του Διεθνούς Συμβουλίου Χορού του Θεάτρου «Δόρα Στράτου»

Μέλος και επιστημονική συνεργάτης:του Ινστιτούτου Λαϊκού Πολιτισμού του Τμήματος της Φιλοσοφικής Σχολής του Παν/μίου Αθηνών, με έδρα την Κάρπαθο της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών Δωδεκανήσου του Κέντρου Καρπαθιακών Ερευνών του Καρπαθιακού Κέντρου Ερευνας και Πολιτισμού . Εν μέσω των άλλων δραστηριοτήτων μου, τις φορές που υπήρξα πρόεδρος των τοπικών συλλόγων του χωριού μου, επικεντρώθηκα σε εκδηλώσεις με πολιτισμικό περιεχόμενο: αναπαραγωγή παραδοσιακών φορεσιών (σύλλογος «Εργασία και Χαρά»), υπαίθρια παζάρια καρπαθιακών αρτοσκευασμάτων στον Πειραιά, Εκθεση έργων τέχνης σύγχρονων Οθειτών και τεχνουργημάτων από τους παλαιότερους στον Πολυχώρο «Απόλλων», βιωματικά σεμινάρια για παιδιά ντόπιων και μεταναστών με θέμα: «από την σπορά στο ζύμωμα και φούρνισμα αρτοσκευασμάτων» ή «φυτά -βότανα και η ποικίλη χρήση τους», καθώς επίσης συναυλιακές βραδιές με σκοπό να φανεί το πλούσιο μουσικό ενδιαφέρον των παιδιών του χωριού μου και πώς οι παραδοσιακές μουσικές εγγραφές διαμορφώνουν νέες μουσικές τάσεις, ανταλλαγές και επανασυνδέσεις με το τοπικό.

Με τα δικά μου μουσικά ενδιαφέροντα, είμαι μέλος του πολυφωνικού συνόλου «Χαονία», με το οποίο δουλεύουμε τα γυναικεία διφωνικά τραγούδια της Καρπάθου. Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Κάρπαθο, σπούδασα Βιβλιοθηκονομία, έκανα πρακτική εξάσκηση για ένα χρόνο στη βιβλιοθήκη του Αμερικανικού Κολεγίου Αθηνών με ταυτόχρονη συμμετοχή σε επιμορφωτικά σεμινάρια από τον Νικόλαο Μαυρή και το Γιώργο Κακούρη, ενώ φοιτούσα στο Ελληνικό Ωδείο Αθηνών (ποίηση – ορθοφωνία).

Αργότερα, στη Γερμανία, με βάση το Grund stufe και τη βιωματική βελτίωση της γερμανικής γλώσσας, παρακολούθησα επιπλέον σεμινάρια πάνω σε θέματα ταξινόμησης-καταλογογράφησης στην Haburger Bibliotikarschoule.

Μετά την επιστροφή μου από τη Γερμανία στο νησί επανασυνδέθηκα με την καθημερινότητά του και όλο το φάσμα του πολιτισμικού γίγνεσθαι, ενώ ξεκίνησα από εκεί την επαγγελματική μου δραστηριότητα σε υπηρεσίες του Υπουργείου Οικονομικών και ταυτόχρονα άρχισα να συμμετέχω ενεργά ως μέλος του Δ.Σ. στον τοπικό πολιτιστικό σύλλογο «Εργασία και Χαρά», με σκοπό την κάλυψη των αναγκών εξοπλισμού του Λαογραφικού Μουσείου του Όθους, εμβαθύνοντας στην ιστορία των αντικειμένων του και στις τέχνες που τα παρήγαγαν.

Η παιδιόθεν βιωματική σχέση μου με το χορό και εν γένει τις παραδόσεις του τόπου μου, αλλά και η θέση της οικογένειάς μου μέσα στις μουσικοχορευτικές διαδικασίες με συνόδευαν κι όταν ήλθα στην Αθήνα και φυσικά με συνοδεύουν μέχρι σήμερα.

Αυτό καθόρισε τη λαογραφική έρευνα για το χορό στην Κάρπαθο, και χαρακτηρίζει τις λεπτές πτυχές των πολιτισμικών και χορευτικών δεδομένων του βιβλίου «Ο χορός στον πολιτισμό της Καρπάθου» που ακολούθησε, ενώ τα πρώτα λαογραφικά κείμενα για το χορό είχαν ήδη δημοσιευτεί στα σχόλια του δίσκου «Κάρπαθος –σκοποί», στον οποίο τραγουδούσα.

Έτσι άρχισε να βαθαίνει η γνώση μου για το χορό και σταδιακά να εκτείνεται σε έρευνες και εργασίες για τη χορευτική παράδοση άλλων, εκτός Καρπάθου, περιοχών, αλλά και για το χορευτικό φαινόμενο γενικότερα, μια πορεία που συνεχίζεται μέχρι σήμερα.

Στην εθνογραφία τέτοιων θεμάτων, καθώς και άλλων λαογραφικών της Καρπάθου με βοήθησαν, εκτός από τα επιπλέον ειδικά διαβάσματα, η συνεχής σύνδεσή μου με χώρους και δράσεις σχετικές με το χορό και παράλληλα η συμμετοχή μου για τρία χρόνια στην ομάδα του Σωτήρη Δημητρίου, όπου το αντικείμενο ήταν η μελέτη, η ανάλυση και η ερμηνεία ανθρωπολογικών κειμένων.

Παράπλευρα μεν, αλλά σημαντικά, το ετήσιο σεμινάριο «Σημειολογία του θεάτρου» με τον Δημήτρη Τσατσούλη στο Αμερικανικό Κολέγιο Αθηνών, με βοηθούσε να αντιλαμβάνομαι το συμβολικό χαρακτήρα του χορού.

Εν μέσω αυτών, η δραστηριότητά μου σε σχέση με τον ελληνικό παραδοσιακό χορό αναφέρεται σε ερευνητικές εργασίες, οι οποίες φθάνουν τον αριθμό σχεδόν όλων των Διεθνών Συνεδρίων του χορού που διοργάνωνε αρχικά η ΔΟΛΤ (Διεθνής Οργάνωση Λαϊκής Τέχνης) και μετέπειτα το Διεθνές Συμβούλιο Χορού CID-UNESCO.

Επίσης, σημαντικός είναι ο αριθμός δημοσιεύσεων σε καρπαθιακές εφημερίδες και περιοδικά για τοπικά λαογραφικά θέματα, καθώς επίσης σε ευρύτερης κυκλοφορίας έντυπα και ειδικότερα στο περιοδικό «Τέχνη και Παράδοση», που εξέδιδε πρώτα η ΔΟΛΤ και αργότερα το CID-UNESCO.

Αρκετές είναι και οι διαλέξεις μου για το χορό (Εθνολογία, Πνευματικό Κέντρο Δήμου Πειραιά, Ιωαννίνων, Πάρου, Πάτρας, Ανωγείων Κρήτης, σε ημερίδα της ΝΕΛΕ Ρόδου, στο Λύκειο Ελληνίδων Αθηνών, στο θέατρο «Δόρα Στράτου», στην ομάδα «Αρχαίας Όρχησης» με υπεύθυνη την Άννα Λάζου, στο τμήμα Ελληνικής Γλώσσας και Πολιτισμού της Βαρσοβίας, στο Κέντρο Ελληνικού Πολιτισμού στο New Jersey) και λίγες παρουσιάσεις βιβλίων και cd (Κάρπαθος, Ρόδος) ή διάφορες ραδιοφωνικές συνεντεύξεις στο πλαίσιο αυτών των δραστηριοτήτων.

Σημαντικός τομέας της δράσης μου στο χορό είναι τα σεμινάρια διδασκαλίας των χορών της Καρπάθου.

Με βάση αυτά ξεκινήσαμε στο θέατρο «Δορα Στράτου» το πρότυπο σεμιναρίων με λαογραφικές πληροφορίες, εισαγωγικές ως προς τον τόπο, το ύφος και τον τρόπο ενσάρκωσής του χορού, ενώ το καταληκτικό γλέντι με ντόπιους συμπλήρωνε την όλη εμπειρία.

Με αυτά τα σεμινάρια οι χοροί της Καρπάθου ταξίδεψαν στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

Ενδεικτικά αναφέρω τα σεμινάρια στο θέατρο «Δόρα Στράτου», στο Λύκειο Ελληνίδων Αθηνών, στις χορευτικές ομάδες των Πανεπιστημίων Αθηνών, Πειραιά, Πάτρας, καθώς επίσης σε διάφορους συλλόγους, που επιθυμούν να τους συμπεριλάβουν στο ρεπερτόριό τους ή σε φορείς που διοργανώνουν τέτοια σεμινάρια με διδασκαλία χορών από διάφορες περιοχές.

Εκτός Ελλάδας, δίδαξα στην Κύπρο, στη Γαλλία, στη Μασσαλία, στο Λουξεμβούργο, στην Αυστρία, στην Ιταλία, στην Αμερική, καθώς επίσης στη Βαρσοβία, στη Μάλαγα, στη Λετονία και στην Τουρκία, στο πλαίσιο των εργαστηρίων που περιέχονταν σε διεθνή συνέδρια χορού που διεξήχθησαν εκεί.

Παρόμοια η, παράλληλη προς το χορό, σχέση μου με τη μουσική της Καρπάθου συνδέεται με συναυλίες που έγιναν στο Μουσείο Λαϊκών Οργάνων, στο Λαογραφικό Μουσείο Αθηνών, στην Αυστρία, στη Γαλλία, στο Λουγκάνο της Ιταλίας στη Γενεύη και στην Αμερική ή να την παρουσιάσω σε ραδιοφωνικά και τηλεοπτικά προγράμματα.

Άλλη δραστηριότητά μου σχετική με το χορό είναι η επί είκοσι πέντε χρόνια ενασχόλησή μου με τον κύκλο των διαλέξεων «Χορός και Πολιτισμός» του θεάτρου «Δόρα Στράτου», η οποία είναι η δεύτερη σε μέγεθος δραστηριότητά του, μετά τις παραστάσεις στο ανοιχτό θέατρο, όπως αναφέρεται στη σχετική ιστοσελίδα.

Επίσης, έχω την ευθύνη των επιμορφωτικών διαλέξεων του 2ου κύκλου της Σχολής του θεάτρου.

Επιπλέον, στο θέατρο «Δόρα Στράτου» είχα αναλάβει για μικρό διάστημα το συντονισμό μιας ερευνητικής ομάδας, ενώ παράλληλα ενίσχυα την προς δημοσίευση ύλη του περιοδικού «Τέχνη και Παράδοση».

Η σχέση μου με το χορό εντοπίζεται και στον «Πανδέκτη του ελληνικού χορού» στον οποίο είμαι μια από τους συμβούλους τεκμηρίωσης

Η αναπόσπαστη με το χορό έρευνά μου για την παραδοσιακή φορεσιά της Καρπάθου, με συνδέει με «πρόγραμμα μελέτης και καταγραφής της παραδοσιακής φορεσιάς» (1995), με επιβλέπουσα την Ιωάννα Παπαντωνίου.

Επιπροσθέτως, ως αντιπρόεδρος της ΔΟΛΤ, κατά το παρελθόν, και ως νυν πρόεδρος στο Τμήμα Αθηνών του Διεθνούς Συμβουλίου Χορού, Athens Section CID-UNESCO, συμβάλλω στην προώθηση του χορού μέσω συνεργασιών με διάφορους εκτός χορού φορείς της πόλης των Αθηνών, το Παν/μιο Αθηνών, το Δήμο Αθηναίων, τη Σχολή ΑΚΤΟ, Πρεσβείες και κοινότητες των εδώ μεταναστών και μουσεία, καθώς και με κέντρα κοινωνικού αποκλεισμού, έχοντας παράλληλα την επιμέλεια των εκδηλώσεων του τμήματος και ειδικά των εκδηλώσεων της Παγκόσμιας Μέρας του Χορού.

Παράλληλη με το χορό κι εξίσου σημαντική είναι η έρευνα και η εθνογραφία λαογραφικών θεμάτων του νησιού μου, που ανακοινώνονται στα αντίστοιχα, τακτικά, διεθνή συνέδρια της Καρπάθου και της Δωδεκανήσου.

Ως επιστέγασμα, είμαι μέλος και συνεργάτης:του Διεθνούς Συμβουλίου Χορού του Θεάτρου «Δόρα Στράτου»

Μέλος και επιστημονική συνεργάτης:του Ινστιτούτου Λαϊκού Πολιτισμού του Τμήματος της Φιλοσοφικής Σχολής του Παν/μίου Αθηνών, με έδρα την Κάρπαθο της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών Δωδεκανήσου του Κέντρου Καρπαθιακών Ερευνών του Καρπαθιακού Κέντρου Ερευνας και Πολιτισμού . Εν μέσω των άλλων δραστηριοτήτων μου, τις φορές που υπήρξα πρόεδρος των τοπικών συλλόγων του χωριού μου, επικεντρώθηκα σε εκδηλώσεις με πολιτισμικό περιεχόμενο: αναπαραγωγή παραδοσιακών φορεσιών (σύλλογος «Εργασία και Χαρά»), υπαίθρια παζάρια καρπαθιακών αρτοσκευασμάτων στον Πειραιά, Εκθεση έργων τέχνης σύγχρονων Οθειτών και τεχνουργημάτων από τους παλαιότερους στον Πολυχώρο «Απόλλων», βιωματικά σεμινάρια για παιδιά ντόπιων και μεταναστών με θέμα: «από την σπορά στο ζύμωμα και φούρνισμα αρτοσκευασμάτων» ή «φυτά -βότανα και η ποικίλη χρήση τους», καθώς επίσης συναυλιακές βραδιές με σκοπό να φανεί το πλούσιο μουσικό ενδιαφέρον των παιδιών του χωριού μου και πώς οι παραδοσιακές μουσικές εγγραφές διαμορφώνουν νέες μουσικές τάσεις, ανταλλαγές και επανασυνδέσεις με το τοπικό.

Με τα δικά μου μουσικά ενδιαφέροντα, είμαι μέλος του πολυφωνικού συνόλου «Χαονία», με το οποίο δουλεύουμε τα γυναικεία διφωνικά τραγούδια της Καρπάθου.